İmago Çift Terapisi
İmago Çift Terapisi Nedir?
İmago çift terapisi (Hendrix, 2008), bağlı ilişkilerde çiftlerle çalışmak için Hendrix ve Hunt tarafından geliştirilen teorik ve uygulamalı bir metodolojidir (Martin ve Bielawski, 2011). Teori, psikodinamik yaklaşımları (örneğin, ego psikolojisi, bağlanma teorisi ve nesne ilişkileri psikolojisi), transaksiyonel analiz ve bilişsel-davranışçı yaklaşımları bütünleştirir. Bir eş seçiminde bilinçdışı faktörlerin önemli bir rol oynadığını iddia eder (Zielinski, 1999). Bilinçsiz eş seçiminin empati, anlayış ve iletişimi artırarak çocuklukta kaybedilen bir bağlantıyı iyileştirmek için fırsat olduğunu söyler (Love ve Shulkin, 2001).
İmago Çift Terapisinde Amaç
Terapide ilişki romantik aşk, güç mücadelesi ve gerçek aşk olmak üzere üç kısma ayrılmıştır. Çocukluk yaralarını iyileştirme ve tekrar bütünlüğe ulaşma isteğinin bireylerin var olan ilişkilerine olan etkileri üzerine odaklanılmıştır. Bu yöntemle çiftlerin sahip olduğu sorunların çözülmesi amaçlanmıştır (Hendrix, 2008).
İmago Çift Terapisinde Nasıl Bir Yol İzlenir?
İmago çift terapisinin ilke ve teknikleri çiftlere öğretilerek ilişkilerinin temeline ilişkin farkındalık kazandırılır (Lawson, 2008). Güvenli bir ortamda çiftlere nasıl iletişim kurulacağı öğretilir. Çiftlerin bilinçdışı ihtiyaçlarından kaynaklanan evlilik sorunlarının bilinç düzeyine ulaşmasını sağlanarak birbirleriyle yüzleşmelerine, birbirlerini kabul etmelerine ve çatışmalarını çözmelerine yardımcı olunur (Khalili ve Afkari, 2017).
İmago çift terapisi bir problemi çözmeden önce çiftler arasında bağlantı ve güvenlik kurmaya çalışır. Yapılandırılmış diyalog yoluyla, bireyler sırayla birbirlerini dinler ve duyduklarını yansıtır. Bilişsel ve duygusal anlayış, empati gösteren yanıtlar sunar. Bu tepkiler, ilişkide empatik bir bağlantıyı yeniden kurmaya ve farklılaşmayı geliştirmeye yardımcı olur. Birbirlerinin ayrılığı, ihtiyaçları ve farklılıklarına karşı bir farkındalık ve saygı duygusu geliştirmeye hizmet eder (Muro ve ark., 2016).
Hendrix, empati kurmayı diyalog sürecinin en kritik değişkeni olarak tanımlar. Empati kullanımı, çiftlerin ilişkisel bağları güçlendirme yeteneklerinin temelini oluşturur. Bununla birlikte ilişkide yeniden güven ve yakınlık geliştirilmesini sağlar. Bireyselleşme, kişisel gelişim ve dönüşüm eş zamanlı olarak her bir partnerde gelişir (Luquet, 2006; Muro ve ark., 2016).
İmago ilişki terapisinde üç farklı düzey vardır: (Schmidt ve Gelhert, 2017) kişisel yaklaşımlar (kitaplar vasıtasıyla kendine yardım etme, etkileşim için zaman ayırma, destek ağları oluşturma), eğitici yaklaşımlar (evlilik geliştirme uygulamaları ya da psikoeğitim) ve terapötik yaklaşımlardır (çift ve aile terapisi). Bunların yanı sıra atölye çalışmaları aracılığıyla da terapi uygulanabilir. Bu kapsamda on iki gün süren “İmago İstediğiniz Aşkı Elde Edinin” atölye çalışmaları çiftlere uygulanır (Lawson, 2008; Schmidt ve ark., 2017).
İmago İlişki Terapisinin Süreci
İmago ilişki terapi süreci beş basamaktan oluşur:
- İlişkinin geleceğini yeniden çizme: Çiftler geçmişte ve şu an yaşadıkları hayal kırıklıklarını bir kenara bırakırlar. İlişkilerinin gelecekte sahip olmak istedikleri özelliklerini listelerler (Hendrix, 2008).
- Yeniden imgeleme: Bu aşamada çiftler ebeveynlerinin olumlu ve olumsuz özelliklerine sahip bireyleri bilinçsiz bir şekilde eş olarak seçme eğiliminde olduklarını fark ederler. Birbirleriyle empati kurarak düşmanca duygularını geride bırakırlar (Luquet, 2006).
- İlişkiyi yeniden yapılandırma: Çiftler ilişkideki problemlerini çözebilmek için birbirlerinin ihtiyaçlarını ve taleplerini karşılamaktadırlar. Bu aşamada ilişkideki savunmalar, kavgalar ve yakınmalar bir kenara bırakılır (Training Manual Module, 2008).
- Öfkeyi çözme: Bireyler hissettikleri öfkenin çocukluk yaraları ve hayal kırıklıklarından kaynaklandığını anlamaktadırlar. Bu aşamada öfkeyi güvenli bir ortamda uygun bir şekilde ifade etmeyi öğrenmektedirler (Training Manual Module, 2008).
Yeniden romantikleşme: Son aşamada çiftlerin birbirleri tarafından sevildiklerini ve önemsendiklerini hissetmeleri için sürpriz listesi, ilgi gösterme davranışları, eğlence listesi oluşturma gibi teknikler kullanılarak romantikleşme süreci başlatılmaktadır (Hendrix ve Hunt, 1994).
İmago Çift Terapisinde Kullanılan Teknikler
Çift Diyaloğu (İmago Diyaloğu)
İmago çift terapisinde en çok bilinen tekniklerin başında gelir (Zielinski, 1999). Bireylerin birbirlerine duygu, düşünce ve isteklerini korkmadan ve sakin bir şekilde anlatabilecekleri çift taraflı bir iletişim tekniğidir. Çiftler sırasıyla alıcı ve gönderen rolüne girerler ve etkili bir şekilde iletişim kurmayı öğrenirler. Çift diyaloğunun üç aşaması vardır: yansıtma, onaylama ve empati. Bu yöntemlerini uygulayan çiftler, kendilerini ifade etme, konuşma içeriğini ve anlamını yorumlama ile iletişime açıklık getirme konusunda pratik yapmaktadırlar (IRI, 2014).
Yeniden İmgeleme
Yeniden imgeleme aşamasında ebeveyn- çocuk diyoloğu, tutma egzersizi, imago saptaması ve ebeveyn profili teknikleri kullanılır. Ebeveyn-çocuk diyaloğunda, kişi çocukluk dönemine geri götürülerek kendisine ilk bakım veren kişiye ilişkin duygu ve düşüncelerini eşine ifade etmesi sağlanır (Flemke ve Protinsky, 2001; Gehlert ve ark., 2017). Tutma egzersizinde kişi bir annenin bebeğini tutması gibi partnerini fiziksel olarak tutar ve partneri çocukluğunda yaşadığı acı ve hayal kırıklıklarından bahseder. Bu sırada partnerini empati ile dinler ve söylediklerini yansıtır (Luquet, 2006; Luquet ve Hannah, 1996). İmago saptamasında ise çocukluk döneminde bireye bakım veren üzerinde güçlü etki bırakan insanların olumlu ve olumsuz kişilik özellikleri bir kağıda yazılır. Daha sonra bireylerden, çocukken çok istedikleri fakat elde edemedikleri ihtiyaçlarını ve küçükken hissettikleri olumsuz duygularını açıklamaları beklenir (Gehlert ve ark., 2017; Hendrix, 2008; Schmidt ve ark., 2017). Son teknik olan ebeveyn profilinde ise bireyin partnerinde sevdiği ve sevmediği özellikler ile ebeveynlerinin özelliklerini karşılaştırması sağlanır (Hendrix, 2008).
İlişkiyi Yeniden Yapılandırma
Bu aşamada kullanılan teknikler davranış değişim talebi, çıkış yok kararıdır. Davranış değişim talebinde hayal kırıklığı oluşturan durumlar olumsuz şekilde aktarılmasını önlemek adına danışman çiftlere hayal kırıklıklarını istek formatında söylemeyi öğretir (Luguet, 2006). Çıkış yok tekniğinde çiftlerin birlikte zaman geçirmekten kaçmak için kullandıkları çıkışlar üzerine çalışır. Çift diyaloğu tekniğiyle birlikte kullanılarak çiftlerin bu belli çıkış yollarını kapatmaları sağlanır (Hendrix, 2008).
Öfke Çözme Aşaması
Bu aşamada konteynır tekniği kullanılır. Bu, çiftlerin öfkelerini yönetmeleri için atölye çalışmalarında kullanılan önemli bir tekniktir (Hendrix ve Hunt, 1994).
Yeniden Romantikleşme Aşaması
Bu aşamada sürpriz listesi, ilgi gösterme davranışları ve takdir etme sözleri teknikleri kullanılır. Sürpriz listesinde bireyler yaptıklarında partnerlerini şaşırtacak sürprizlerin listesini hazırlar (Hendrix, 2008; Luquet, 2006). İlgi gösterme davranışları tekniğinde, çiftler geçmişte ya da şu anda partnerlerinin onlara önemsendiği ve sevildiği hissi veren sözlerinin ve davranışlarının bir listesini yaparlar (Zielinski, 1999). Takdir etme sözlerinde ise bireyler partnerlerinin sevdikleri, değer verdikleri özelliklerini söylemektedirler (Training Manual Module, 2008).
İlişkinin Geleceğini Yeniden Çizme Aşaması
Bu aşamada ilişkinin vizyonu tekniği kullanılır. Çiftler ilişkilerinde sahip oldukları olumlu özellikler ile sahip olmayı istedikleri özellikleri bir kâğıda yazarlar. Daha sonra yazdıkları özellikleri birbirlerine gösterirler. İki kâğıtta yazılan özelliklere uygun olarak bir liste hazırlanır ve ortak ilişki vizyonlarını oluştururlar (Hendrix, 2008).
Kaynaklar
Flemke, K. R. ve Protinsky, H. (2001). Imago dialogues: Treatment enhancement with EMDR. Journal of Family Psychotherapy, 12(4), 1–14. https://doi.org/10.1300/J085v12n04_01
Gehlert, N. C., Schmidt, C. D., Giegerich, V. ve Luquet, W. (2017). Randomized controlled trial of Imago relationship therapy: Exploring statistical and clinical significance. Journal of Couple and Relationship Therapy, 16(3), 188–209. https://doi.org/10.1080/15332691.2016.1253518
Hendrix, H. (2008). Getting the love you want: A guide for couples. New York: Owl Books.
Hendrix, H. ve Hunt, H. (1994). Couples Companion: Meditations and exercises for getting the love you want: A workbook for couples. Atria Books
Imago Relationships International. (2014). Clinical training in Imago relationship therapy: Training manual text.Lexington, KY: Author
Khalili, N. J. ve Afkari, F. (2017). The impact of imago therapy on couples’ intimacy, burnout and love styles. QUID: Investigación, Ciencia y Tecnología, (1), 108-116.
Lawson, W. A. (2008). Improving couple communication through the imago getting the love you want workshop for couples. University of Stellenbosch.
Love, P. ve Shulkin, S. (2001). Imago theory and the psychology of attraction. The Family Journal, 9(3), 246-249. https://doi.org/10.1177/1066480701093002
Luquet, W. (2006). Short-term couples therapy: The imago model in action (2. Bs.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203961452
Luquet, W. ve Hannah, M. T. (1996). The efficacy of short-term Imago Therapy: Preliminary findings. Journal of Imago Relationship Therapy, 1(1), 67–75.
Martin, T. L. ve Bielawski, D. M. (2011). What is the African American’s experience following Imago education?. Journal of Humanistic Psychology, 51(2), 216-228. https://doi.org/10.1177/0022167809352379
Muro, L., Holliman, R. ve Luquet, W. (2016). Imago relationship therapy and accurate empathy development. Journal of Couple and Relationship Therapy, 15(3), 232-246. https://doi.org/10.1080/15332691.2015.1024373
Schmidt, C. D. ve Gelhert, N. C. (2017). Couples therapy and empathy: An evaluation of the impact of imago relationship therapy on partner empathy levels. The Family Journal, 25(1), 23–30. https://doi.org/10.1177/1066480716678621
Training Manual Module 1-A: Days 1 and 2. (2008). Basic Clinical Training In Imago Relationship Therapy.
Zielinski, J. J. (1999). Discovering imago relationship therapy. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 36(1), 91-101. https://doi.org/10.1037/h0087650