Akrofobiye Dair Öneri Kitap İncelemeleri
Yükseklik Korkusu, Paul Auster
Her kitabıyla okuyucusunu yeniden şaşırtan, her seferinde bambaşka serüvenlerle, bambaşka dünyalarla buluşturan Paul Auster, bu kez de Saint Louis'in arka sokaklarında yetişen öksüz ve serseri bir genç olan Walt ile okuyucusunu tanıştırmaktadır. Ama sıradan bir genç değil bu, kendisine sahip çıkan bir Macar'la tanıştıktan sonra hayatı değişen, boşlukta durabilmeyi, hatta uçabilmeyi öğrenen bir gençtir. Orijinal adı Mr. Vertigo olan Yükseklik Korkusu okurlarını çok farklı bir kurgu ile buluşturmaktadır. Auster, temelde insanın hayatta yapamam dediği ne varsa bunu gerçekleştirebileceğini, yükseklikten korkan Walt’ın bu korkusunu yine hayatında yer alan güçlü bağlar sayesinde yenebildiğini anlatmaktadır. Her sayfasında okuduklarınıza inanmakla inanmamak arasında gidip geleceğiniz bu roman, birbirine bir baba-oğuldan da yakın olan iki kişinin serüveni olduğu kadar bir mucizenin de masalı olarak nitelendirilmektedir.
Korkunun Psikolojisi -Fobiler, Korkular, Kaygılar-, Christophe André
İnsanın sahip olduğu korkular ve fobiler bazen hayatı kurtarsa bile bazen de hayatı mahveder. Kişiyi çoğu şeyden mahrum eder, yıpratır ve yalnızlığa iter. Fobiler dünya nüfusunun neredeyse yarısı için bir engeldir. Bireyin davranış ve tepkileri üzerinde etkisi zamanla artar ve kişiyi bunalıma sürükler. İnsanlara bu kadar zarar verdiği halde varlığına muhtaç olduğumuz bir duygudur korku. Korkunun Psikolojisi, Fransa’nın önde gelen korku ve fobi uzmanlarından biri olan André tarafından, kendi terapi seanslarından yola çıkarak korkunun biyolojik ve evrimsel yönünü gözler önüne sermektedir. Kitap fobileri, korkuları ve kaygıları beslendikleri kaynaklarla birlikte ele alarak tanımlayan, çözüm ve müdahale yolları sunan, korku mekanizmalarımızın bazen rayından çıkabileceğini ve böyle durumlarda duygusal beynimizin devreye gireceğini anlatan bir başvuru kitabıdır. Kişinin iç yaşamının gölgeleri üzerine bilgilendirici bir bakış sunan kitap, farklı fobi türlerine ilişkin örnekler vermesi bakımından doyurucu bir kaynak olarak bilinmektedir. Bununla beraber, akrofobi yani yükseklik korkusunu daha iyi anlamlandırmak isteyenler için de başvurulabilecek bir kitaptır.
Fobiler, Serenay Özen
Bireyin düşünceleri, sahip olduğu algılayış ve duygulanım biçimi ile şekillenerek davranışa dökülür. İletişimde ya da duygulanımda ortaya çıkan problemler psikolojik problem olarak adlandırılır ve kişide panik atak, sosyal fobi, depresyon, kaygı bozukluğu, yoğun stres ve baş ağrısı gibi davranışsal anormalliklerin gelişmesine neden olur. Kişinin psikolojik sağlığında meydana gelen herhangi bir problem, başta kişilerarası iletişimi etkileyerek sosyal yaşamın bozulmasına, daha sonra ise vücudun fizyolojik işleyişinde ortaya çıkan aksaklılara sebep olur. Bu fizyolojik aksaklıklar ve belirtileri konusunda yeterli bilgi sahibi olmak önemlidir. Bu açıdan kitap temelde fobilerin arkasında yer alan mekanizmaları okuyuculara içselleştirmeyi hedeflemektedir. Bunun yanı sıra fobilere ilişkin geniş bir perspektiften getirdiği açıklamaları ve akrofobi özelinde olan anlatımları ile genel anlamda fobi ve kaygılara dair bilgi edinmek mümkündür. Akrofobi nedir, meydana gelmesinde hangi biyolojik ve çevresel faktörler rol oynar, akrofobiye nasıl müdahale edilir ve akrofobi nasıl yönetilir gibi konularda bilgi sahibi olmak isteyenler için okunması önerilmektedir.
Akrofobiye Dair Öneri Film ve Belgesel İncelemeleri
Yükseklik Korkusu (Height Anxiety), 1977
Film Richard Thorndyke’ın bir uçağın içinde pencereye dehşet içinde yapışmış vaziyette durduğu sahne ile başlar. Thorndyke yükseklik korkusu olan bir adamdır. Uçağı Los Angeles havaalanına indikten sonra başına gelen bir dizi tuhaf olaydan sonra, kendisini karşılayan şoförü Brophy'nin konuşmalarından Thorndyke'ın psikiyatri doktoru olduğunu ve özel bir akıl hastanesinin yakın zamanda kalp krizinden ölmüş başhekiminin yerine atanmış olduğunu öğreniyoruz. “Çok Ama Çok Fazla Sinirliler İçin Psikonörotik Enstitü" isimli enstitüde kendisini karşılayan personel de en az kurumun adı kadar garip olan davranışlar sergiler. Dr. Montague, enstitüye kendisi başhekim olmayı beklerken bu göreve Dr. Thorndyke'ın atanmasıyla oldukça hayal kırıklığına uğramıştır ve bu nedenle Thorndyke'ı kıskanır. Thorndyke göreve başlayınca bir de sürprizle karşılaşır: Fakülteden çok sevdiği hocası yaşlı Profesör Lilloman da bu enstitüde çalışmaktadır. Thorndyke'ın yükseklik korkusunu bilen Lilloman onu tedavi etmeye çalışır. Amerikan Psikiyatri kongresine onur konuğu olarak davet edilen Dr. Thorndyke burada, enstitüde yatmakta olan sanayici Arthur Brisbane 'in kızı Victoria ile tanışır ve aralarında duygusal bir ilişki başlar.
Kaldıkları otelin lobisinde Thorndyke'ın kılığına girmiş olan "Braces" rastgele masum bir insanı öldürür. Cinayet kalabalığın ortasında işlenmiştir ve herkes katilin Dr. Thorndike olduğunu sanır. Cinayetten haberi olmayan gerçek Thorndyke suç üzerine yıkılınca kaçarak saklanır. Suçsuzluğunun kanıtlanabilmesi için şoförü Brophy'nin cinayet işlenirken çektiği fotoğrafın büyütülmesi ve cinayet sırasında asıl Thorndyke'ın camlı asansörde olduğunun ortaya çıkartılması gereklidir. Sonunda Thorndyke, Victoria ve Lilloman, sanayici Arthur Brisbane'in enstitünün kayalıkların kenarında bulunan deniz fenerinden bozma yüksek kulesinden intihar süsü verilerek aşağıya atılacağını öğrenirler. Yükseklik korkusu nedeniyle yukarıya tırmanmaktan korkan Thorndyke acaba hocasının orada yaptığı psikanaliz ile korkusunu yenecek mi?
Yükseklik Korkusuyla Nasıl Hayatta Kalınır? (How to Survive a Fear of Heights), 2021
“Ben burada ne yapıyorum, aşağıya bakamam, kendimi felçli gibi hissediyorum, nefes alamıyorum” gibi ifadelerin yer aldığı akrofobi yani yükseklik korkusunu konu alan içeriğin bu bölümü, yükseklikten korkan bireylerin bu durumla nasıl mücadele edebileceklerini ve bu doğrultuda başvurulabilecek doğru müdahaleler hakkında bilgi vermektedir. Akrofobi yerden çok yüksekte olmasanız bile endişe ve paniğe neden olabilen yoğun bir yükseklik korkusudur. Diğer birçok fobi gibi akrofobiyle başarılı bir şekilde başa çıkmanın önemli bir kısmı, fobiyi kontrol etme becerisi ve istekliliğidir. İçerik hayatta kalmak isteyen ve yükseklik korkusu belirtileriyle mücadele etmek isteyen bireyler için birtakım ipuçları içermektedir. Bunlar arasında yer alan bazı ipuçları şu şekilde yer almaktadır:
Yavaş başlayın: Yerin üstünde olmaya kademeli olarak maruz kalmak bu kaygının üstesinden gelmeye yardımcı olmaktadır. Bu tekniğin amacı rahatsızlığı veya paniği tetikleyen şeylere karşı bireylerin kendilerini duyarsızlaştırmalarını sağlamaktır.
Tetikleyicileri izleyin: Kaygıları tetikleyen durumlarla karşılaştığını hisseden bireyler için bu korkunun üstesinden gelmek zor olabilir. Bu durumun kontrol dışı olduğunu düşünenler ise kısır bir endişe döngüsüne saplanıp kalabilir. Korkuyu tetikleyen durumları düşünmek için bilinçli bir şekilde çaba gösterilmelidir. Onları mantıklı bir hale getirmek ve kişilerin kendilerine korkmalarına gerek olmadığını söylemek yükseklik korkusunu yenmek adına bir güvence sağlamaktadır.
Kendinizi hazırlayın: Merdiven çıkmak, köprüyü geçmek veya gökdelene çıkmak gibi korkunç bir durumda olacağını bilmek, insanın kendisini o duruma hazırlamasına yardımcı olur. Durum içerisinde tehlikeden uzak tutacak güvenlik önlemlerinin neler olduğunu öğrenmek, bireylerin kendilerini yükseklik karşısında hazırlamasına ve normalden daha yüksekte olmak kavramını normalleştirmeye yardımcı olmaktadır.
Belirtileri kontrol edin: Panik atak ve kaygı durumlarında olduğu gibi, akrofobi esnasında ortaya çıkabilecek birtakım belirtileri en aza indirmek için derin nefes egzersizleri gibi kolay uygulanan tekniklere başvurulabilir.
Maruz kalma terapisi: Yeni teknikler sayesinde birçok kişi yükseklik korkularını kontrol altına alarak ve üstesinden gelerek olumlu sonuçlar elde etmektedir. Bu noktada kullanılan sanal gerçeklikle maruz bırakma terapisi, yükseklik korkusu yaşayan bireyler üzerinde olumlu şekilde sonuçlanmaktadır.
Yükseklik Korkusu mu Yoksa Sadece Sağduyu mu? - Akrofobi (Is It a Fear of Heights or Just Common Sense – Acrophobia), 2022
Yükseklik korkusunun dünya nüfusunda oldukça yaygın görülmesinin nedenlerine eğilen içerik, bireylerin maruz bırakıldığı yapım ve videoların onlar üzerinde nasıl bir etki bırakabileceğine dair eleştiri yapmaktadır. Sosyal medyada yayınlanan bazı içeriklerin başlıkları “sakın bakmayın”, “5 dakika yüksekte kalmaya meydan okumak” gibi daha tetikleyici veya teşvik edicidir. Bu içeriklerin bu başlıklarla beraber yayınlanmasının toplum genelinde bir sağduyu oluşturabileceğini savunan video, akrofobinin gerçekten bir fobi olduğu mu yoksa toplum tarafından yüksekte olmanın “cesaret” olarak algılanması ve dayatılmasına meydan okuyamadıkları için mi kendilerinde akrofobi olduğu konusunu tartışmaktadır. İçeriğin üstüne basarak anlatmaya çalıştığı bir diğer nokta da insanların hata yapabilme potansiyelinin olduğu ve bunun yine insani bir özellik olduğudur. İnsanların yükseklikten korkmadıklarının bir kanıtı olarak veya bunu yapabilmeye dair cesaretlerini davranışa dönüştürdükleri içerikleri yayınlamalarının, bunu yapamayan insanlarda eksiklik hissine kapılmalarına sebep olmakla beraber kendilerinde yükseklikten korktuklarına dair birer etiket yapıştırmalarına da sebep olmaktadır. Yükseklik korkusunun olağan bir durum mu yoksa insanlara onlar farkında olmadan yapıştırılan bir etiket mi olduğu noktasını detaylı inceleyen bu içeriğin izlenmesi tavsiye edilmektedir.
Uyumsuz (Divergent), 2014
Uyumsuz ABD yapımı bilimkurgu ve aksiyon filmidir. Güçlü oyuncu kadrosuna sahip filmin hikayesi, kıyamet sonrası insanların yeteneklerine göre 5 farklı gruba ayrıldığı bir toplumda geçmektedir. Bu gruplar dışında kalan azınlık kısım ise “uyumsuzlar” yani hiçbir topluluğa ait olamayan ve toplumda bir yeri ile önceliği olmayan kişilerdir. Bu düzene göre her çocuk 16 yaşına geldiğinde çeşitli testlere girerek bir topluluğa katılması beklenmektedir. Beatrica Prior bu test sonucunda uyumsuz olduğunu öğrenir ve bunu gizlemeyi tercih ederek bir karar verir ve dördüncü topluluk olan cesurluk topluluğuna katılmaktadır. Ancak, burada zorlu fiziksel ve psikolojik eğitimden geçerek topluluğun gerçek bir üyesi olunmaktadır. Yükseklikten korkan Beatrice bu korkusunu yenmediği takdirde uyumsuzluğu açığa çıkarsa öleceğini bilmektedir. Sevdiklerini kurtarmak için herkesten sır gibi sakladığı bu korkuyu yenmekte çareyi bulan Beatrice’ın en büyük yardımcısı cesareti olacaktır.