Yaygın Kaygı Bozukluğuna Dair Kitap Önerileri
Kaygı Üzerine, Renata Salecl
Kaygı çağında yaşadığımızın söylendiği bu zamanlarda Renata Salecl tarafından 2018 yılında yayımlanmak üzere yazılmış kitaptır. Kitap, kaygı üzerine derinlemesine bir inceleme sunmaktadır. Kaygı duygusu herkesin yaşadığı bir durumken çevremizdekiler tarafından sürekli bu durumdan kurtulmamıza dair öneriler duymaktayız. Peki yaşadığımız bu kaygı durumunun tam olarak ne olduğunu biliyor muyuz? O, bakış açımızı değiştirerek kurtulabileceğimiz bir duygu mu yoksa temel bir insanlık hali mi? Kaygı, olası ve yaklaşmakta olan olumsuz olaylara hazırlıklı olup olmadığımız ile ilişkili geleceğe yönelik bir duygudurum halidir (Craske ve ark., 2011). Kaygı Üzerine'de Renata Salecl gerek bireyleri gerekse toplumları zaman zaman avucuna alan bu duygudurum halini mercek altına yatırmaktadır. Kitapta kaygıya dair bilinmeyenleri ve yanlış bilinenleri enine boyuna ele alarak kaygının temeline kadar inen yazar, yalın ve derinlikli bir anlatım kullanmıştır. Yazara göre gündelik hayatta deneyimlediğimiz kaygılar dörde ayrılmaktadır; savaş kaygıları, hiperkapitalizmin getirdiği kaygılar, aşk ilişkilerimizde yaşadığımız kaygılar ve ebeveynlik kaygıları. Bu kaygı durumlarını Freud ve Lacan’dan aldığı kesitlerle ve kendi fikirleriyle harmanlayarak açıklamıştır.
Eyvah! Kötü Bir Şey Olacak, Alp Karaosmanoğlu
Herkesin yaşadığı bir endişe hissi vardır. Bu his bizi bazen midemizden bazen kalbimizden bazense şakaklarımızdan vurmaktadır. Eyvah! nidasıyla hemen hemen hepimiz kalbimizin hızlandığı, avuçlarımızın terlediği, paniğin eşiğine kadar geldiğimiz olaylar yaşamışızdır. Alp Karaosmanoğlu da bu kitabında tam olarak bu endişe duygusunu ele almaktadır. Yazarın metaforuna göre endişe bir havuza benzetilir. Evham ve vicdan o havuzu dolduran iki musluktur. Evham musluğu başıma kötü bir şey gelecekler ile, vicdan musluğu da kötü bir şey yaptımlar ile endişe havuzunu doldurur. Havuz taşınca da endişe problemlerini yaşarız. Bu problemlerin gündelik hayatımızı etkilemesiyle ve ilerleyen boyutlara taşınmasıyla kaygı bozukluğu yaşayabiliriz. Yaygın kaygı bozukluğu, kronik ve sürekli endişe ile nitelendirilmektedir (Stein ve Sareen, 2015). Bu durumu yaşayan insanların havuzu hep doludur ve bu sebeple de yazar, hayat boyu süregiden bu kaygı durumunu en sağlıklı yolla çözebilmek adına ipuçları ve kendi kendimize uygulayabileceğimiz öneriler sunmaktadır.
Yaygın Kaygı Bozukluğu Çalışma Kitabı, Melisa Robichaud, Michel J. Dugas
Yaygın kaygı bozukluğu olan kişiler genellikle fiziksel semptomlara sahiptir (Fricchione, 2014). Bu belirtiler konsantrasyon sorunları, yorgunluk, uyku bozuklukları ve kas gerginliği gibi pek çok değişik alanda yaşanabilir. Kaygı bozuklukları psikolojik terapi, farmakoterapi veya her ikisinin bir kombinasyonu ile giderilmeye çalışılmaktadır. Bilişsel davranışçı terapi, en yüksek kanıt düzeyine sahip psikoterapi olarak kabul edilebilir (Bandelow ve ark., 2022). İki ünlü kaygı uzmanı tarafından yazılmış ve en yüksek kanıt düzeyine sahip psikoterapi olan bilişsel davranışçı terapiye dayanan bu çalışma kitabı da aşırı endişe ve kaygının üstesinden gelmek için bazı yöntemler sunmaktadır. Farkındalığınızı geliştirecek egzersizler barındıran kitap, endişe günlüğü tutmanızı da sağlamaktadır. Bu kitap sayesinde yaşamın belirsizliklerinin kaygınızı nasıl tetiklediğini keşfedecek ve bu belirsizliklerle çarpışmak için gereken becerileri geliştireceksiniz.
Anksiyeteyi Dengelemek, Carl Vernon
Carl Vernon tarafından 2017 yılında yayımlanmak üzere yazılan kitap Pegasus Yayınları’ndan çıkmıştır. Carl Vernon hayatını baltalayacak kadar şiddetli anksiyete ve depresyonu 15 yılın sonunda yenmeyi başarmış bir isimdir. Bu süreçte öğrendiklerini ve geliştirdiği DENGE yöntemini bugün dünyanın dört bir yanındaki insanlara yardımcı olmak için bu kitabı yazmıştır. Samimi bir dille yazılan bu kitapta yazar hem kendi deneyimlerinden bahsetmekte hem de kaygı ve depresyonu yenmek isteyenlere rehberlik etmektedir. Bu kitap sayesinde kaygı ve depresyon gerçeği ve bu iki kavramın aslında ne olduğu ve kısa sürede kaygı ve stresten kurtulup rahat bir nefes almanın yollarını öğreneceksiniz. Ayrıca iyileşmenin hayat boyu kalıcı olmasını sağlamak adına da on adet önlemden ve kaygı ve depresyonun üstesinden gelmenin tek gerçek yolu olan DENGE’den bahsetmektedir.
The Generalized Anxiety Disorder Workbook: A Comprehensive CBT Guide for Coping with Uncertainty, Worry, and Fear, Melisa Robichaud, Michel J. Dugas
Kitap, yaygın anksiyete bozukluğunu tedavi etmek için oldukça güçlü ve kapsamlı yeni bir yaklaşım sunmaktadır. Yaygın kaygı bozukluğunuz varsa, mali durumunuz, aileniz, sağlığınız, geleceğiniz ve hatta iş veya ev sorunları gibi küçük endişeleriniz de dahil olmak üzere günlük yaşam olayları hakkında aşırı ve kontrol edilemeyen endişeler yaşayabilirsiniz. Bu kronik durum, hayatınızı yaşamanızı zorlaştırabileceği kadar aşırı endişeye neden olabilir ve hatta uyku ve konsantrasyon sorunları, yorgunluk, sinirlilik ve huzursuzluk duyguları dahil olmak üzere bir dizi fiziksel semptomda bile ortaya çıkarabilir. Hayatınızı ele geçirmeden önce endişenizin sorumluluğunu nasıl üstlenebileceğiniz sorusuna yanıt aramak üzere yazılmış bu kitap, bilişsel davranışçı terapiye dayanan gerçek, kanıtlanmış etkili çözümler sunmaktadır. Bu kitapla, belirsizliği tehdit edici olarak görmeyi bırakmayı öğreneceksiniz ve bu da endişenizi azaltacak ve size sakinlik duygusu aşılayacaktır. Kitabın Türkçe çevirisi bulunmamaktadır.
Yaygın Kaygı Bozukluğuna Dair Film/Belgesel Önerileri
Generalized Anxiety Disorder: The CBT Approach, The Washington Center for Cognitive Therapy, 2018
Bu belgeselde kaygı bozukluğu uzmanı Dr. Vincent Greenwood, yaygın kaygı bozukluğunun temel bileşenlerinin kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını sağlamaktadır. Yaygın kaygı bozukluğuna karşı becerilere dayalı bilişsel davranışçı terapi yaklaşımını ana hatlarıyla belirtir. Yaygın kaygı bozukluğuna sahip kişilere yardımcı olmak için kendi kendine yardım ilkelerini açıklar. Araştırmalara göre bilişsel davranışçı terapinin yaygın kaygı bozukluğu için ampirik olarak desteklenen bir tedavi olduğu kanıtlanmıştır (Borkovec ve ark., 2022). Bu belgeselde de önce hastalığa dair genel bilgiler verilirken, sonra bu terapinin yaklaşımı açıklanmaktadır.
What It Is Like Living With Anxiety and Panic Attacks, Nadiya Hussain: Anxiety and Me, Only Human, 2021
Nadiya Hussain, çocukluğundan beri yaşadığı aşırı kaygı ve zayıflatıcı panik ataklardan mustariptir. On yıllardır endişesini gizli tutmuş ve konuşmaktan utanmıştır. Nadiya’ya hiçbir zaman doğru bir teşhis koyulamamıştır. Fakat bir anksiyete bozukluğu olduğu düşünülmüştür ve Birleşik Krallık'ta da yaklaşık 5 milyon insanın bu hastalıktan mustarip olması nedeniyle Nadiya yalnız değildir. Yaygın kaygı bozukluğuna sahip kişiler, depresyon veya diğer zihinsel bozukluklarla karmaşık olmayan, saf haliyle bile yaşamlarında önemli derecede bozulma göstermektedir (Wittchen, 2002). BBC One için hazırlanan bu tek seferlik belgeselde Nadiya, kaygısının nedenini bulmaya, en etkili, mevcut tedavileri keşfetmeye ve aynı zamanda kaygısını yönetme umuduyla terapiyi kendisi yapmaya karar verir.
It's Just Anxiety Documentary by Susan Polis Schutz, 2017
Kaygının nasıl bir şey olduğunu gösteren, endişeli insanlara kendilerini daha iyi hissedebilecekleri umudunu veren dürüst bir filmdir. Bu açıklayıcı filmde, farklı geçmişlerden bir düzine insan kaygı ile nasıl mücadele ettiklerini ve bu süreçteki tecrübelerini aktarmaktadır. Bu kişilerin yaşadıkları belirtiler aşırı endişe, huzursuzluk ve korkudan, travma sonrası stres sendromu, fobiler ve panik atakları gibi daha aşırı semptomlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Bu insanlar yaşamak yerine ne olacağı korkusuyla kuşatılmış durumdadır. Film sizi, kaygısı olan insanların her gün devam ettiği zorlu bir yolculuğa çıkarma ve onların gözünden dünyayı görme şansını vermektedir. İnsanların gerçek hayat hikayeleri, çeşitli terapilerle iyileşme yoluna nasıl ulaşabildiklerini göstermektedir. Film, kaygının akıl hastalığının en tedavi edilebilir şekli olduğu gerçeğini araştırmaktadır.
Amelie, 2001
Amelie, Jean-Pierre Jeunet'in yönettiği 2001 yapımı Fransızca romantik komedi filmidir. Filmin odak noktasını Paris’te garsonluk yaparak, kendine özgü bir dünyada yaşayan saf, çekingen ve masum bir kız olan Amelie oluşturmaktadır. Amelie, annesinin beklenmedik ölümü, babasının soğuk tavırları ve yaşadığı travmalar sonucu, sevimli ve boş şeylerle uğraşarak kendisine eğlence yaratmaya çalışsa da aslında hayatı sıkıcı bulduğu için kendisini son derece yalnız hisseden bir kızdır. Bu film sayesinde tuhaf olmanın garip bir şey olmadığını aslında seçim gibi gözükse bile şartlar tarafından buna mecbur bırakıldığımızı anlamaktayız. Yaygın kaygı bozukluğu yaşayan kişiler de kendilerini Amelie gibi hissetmektedir. Bu yüzden bu hastalığa sahip kişiler için keyifle izlenebilecek bir yapımdır.
Kaynaklar
Bandelow, B., Michaelis, S. ve Wedekind, D. (2022). Treatment of anxiety disorders. Dialogues in Clinical Neuroscience. https://doi.org/10.31887/DCNS.2017.19.2/bbandelow
Borkovec, T. D., Newman, M. G., Pincus, A. L. ve Lytle, R. (2002). A component analysis of cognitive-behavioral therapy for generalized anxiety disorder and the role of interpersonal problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70(2), 288. https://doi.org/10.1037//0022-006X.70.2.288
Craske, M. G., Rauch, S. L., Ursano, R., Prenoveau, J., Pine, D. S. ve Zinbarg, R. E. (2011). What is an anxiety disorder? Focus, 9(3), 369-388. https://doi.org/10.1002/da.20633
Fricchione, G. (2004). Generalized anxiety disorder. New England Journal of Medicine, 351(7), 675-682. https://doi.org/10.1056/NEJMcp022342
Stein, M. B. ve Sareen, J. (2015). Generalized anxiety disorder. New England Journal of Medicine, 373(21), 2059-2068. https://doi.org/10.1056/NEJMcp1502514
Wittchen, H. U. (2002). Generalized anxiety disorder: prevalence, burden, and cost to society. Depression and Anxiety, 16(4), 162-171. https://doi.org/10.1002/da.10065