Seçici Konuşmazlık ile İlgili Öneri Kitap İncelemeleri
Seçici Mutizmli Çocuğunuza Yardım Etmek: Konuşma Korkusunu Yenmek için Pratik Adımlar, Angela E. McHolm, Charls E. Cunningham, Melanie K. Vanier ve Ronald Rapee
Seçici konuşmazlık, sıklıkla sosyal kaygının bir alt türü olarak bilinmekte veya yanlış otizm teşhisi alan çocuklarda kullanılan ve konuşma korkusu ile nitelenen psikolojik bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık erken çocukluk döneminde veya çocukların okul dönemine kadar tespit edilebilmektedir. Alanında ilgili uzmanlar tarafından yazılan bu kitap, seçici konuşmazlığa sahip çocuklar için onların bakım verenlerinin yararlanması adına oldukça etkili pratik adımlar sunmaktadır. Bu rahatsızlığa sahip çocuklar, kendilerinden konuşmaları istendiği takdirde genellikle aşağı bakmakta veya odaklarını kaçırmaktadırlar. Bu durumla mücadele eden çocuklar; terlemek, kızarmak, insanlarla iletişim içinde olmaları gereken durumlarda endişeli bir ifadeye sahip olmak gibi birtakım fiziksel belirtiler e göstermektedirler. Kitap içerisinde ayrıca seçici konuşmazlık ile eş tanıya sahip olan rahatsızlıklar, bu durumun altında yatan faktörler, tetikleyici ve sürdürücü davranışlar gibi konulara da yer verilmekte ve okuyucuyu rahatsızlık hakkında bilgilendirmek hedeflenmektedir. Alanında uzman kişiler tarafından derlenen bu kitap, seçici konuşmazlık hakkında ebeveynlere yönelik yazılan ilk kitap arasında yer almaktadır. Konuyla ilgili bilgilenmek ve bu durumla mücadele eden çocuklara yardımcı olmak adına adım atmak isteyenler için kitabın okunması tavsiye edilmektedir.
Seçici Mutizm: Terapistler, Eğitimciler ve Ebeveynler için Bir Değerlendirme ve Müdahale Kılavuzu, Aimee Kotbra
Aimee Kotbra tarafından yazılan bu müdahale kılavuzu; seçici konuşmazlığa ilişkin davranışsal ve etkili müdahale planları sunmaktadır. Kitap içerisinde Kotbra’nın uzun yıllar boyu edindiği klinik tecrübeleri okuyucuya sunması, kitabı daha güvenilir hale getiren unsurlardan biridir. Bunlar ise örnek vaka anlatımları ve müdahale bilgileri sunmak ile desteklenmektedir. Uygulanabilir ve kolay çalışma örnekleri sayesinde kitabın daha geiş kitlelerce ve her düzeyden eğitime sahip olan kişiler tarafından da erişilebilir olması sağlanmaktadır. Yazar aynı zamanda seçici konuşmazlıkla mücadelede çocuğu bakım vereni, öğretmeni ve ruh sağlığı uzmanının ortak çalışmsı ve ekip ruhunun önemine vurgu yapmaktadır. Çocuklar ile çalışması oldukça zor ve büyük ehemmiyet taşıyan bu rahatsızlığa ilişkin verilen örnek müdahale planlarına, ilgi çekici aktivite ve oyunlar eklenmesi ebeveyn ve öğretmenlerin işlerini kolaylaştırmaktadır.
Kendi Sözlemizle Seçici Mutizm: Çocukluk ve Yetişkinlik Deneyimleri, Cheryl Forrester ve Carl Sutton
Forrester ve Sutton tarafından seçici mutizm veya seçici konuşmazlığı ele alan bu kitap, gerçek vaka örnekleriyle çocukluk ve yetişkinliklerin deneyimlerini gözler önüne sermektedir. Rahatsızlığa ilişkin toplum içerisinde yerleşmiş olan damgalamalar, yanlış inanç ve düşünceleri yıkmak amacıyla; kitap içerisinde seçici konuşmazlığın farklı boyutları verilmektedir. Kitaptaki örnek vakalar, konuşmayı reddeden veya konuşmayı seçmemek yerine, farkında ve bilinçli bir şekilde belirli ortam ve koşullar altında konuşamayan örneklerden oluşmaktadır. Rahatsızlığa dair ortak bir farkındalık oluşturmak amacıyla yazılan bu kitap, rahatsızlıkla mücadele eden her yaştan ve cinsiyetten kişilerin deneyimleriyle ilgili gerçek hayattan izlenimler sunmaktadır. Kişilerin karşı karşıya kaldıkları durumlar arasında; Kendini yalnız hissetmek, bu zorlu durumla birlikte okul ve akademik hayata devam etmek, iletişim kurmaya dair var olan ihtiyacı gidermek için çeşitli yollar bulmak yer almaktadır. Sadece karşı karşıya kaldıkları durumları ortaya koymaktan ziyade bu durumların neden ortaya çıkmış olabileceğine dair de bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, kitap bu rahatsızlığa sahip kişilerin neler yaşadıklarının farkında olduklarını ve bu durumda yalnız olmadıklarını okuyucusuna hissettirmeye çalışmaktadır.
Seçici Konuşmazlık ile İlgili Öneri Film ve Belgesel Önerileri
The Silent Twins (Sessiz İkizler), 2022
Biyografik drama türünde olan film June ve Jennifer Gibbons’un gerçek hayatlarına dayanmaktadır. Yönetmenliğini Agnieszka Smoczynska’nın üstlendiği yapım ikizlerin hayatlarından esinlenilmiş ikinci film olarak karşımıza çıkmaktadır. Gibbons kardeşler Galler’de büyüyen küçük bir yerleşim yerindeki siyahi bir ailenin tek yumurta ikizi kızlarıdır. İkizler birbirlerinden başka kimseyle iletişime geçmemekte ve bu onların arasındaki en kuvvetli bağ olarak gelişmektedir. Sadece kendilerinin anlayabileceği bir dil geliştiren ikizler, bu dilde yine sadece kendi aralarında konuşmayı sürdürmektedirler. Aileleri bu iletişim sorununu ortadan kaldırmak adına onları farklı okullara yazdırsa da çözülmesi beklenen bu sorun daha da kötü bir hal almıştır. Kısa hikayeler yazıp yayınlamaya karar veren ikizler, bu girişimlerinde başarısız olunca suça olan eğilimleri iyice artmış olup, en sonunda toplum düzenini bozmaktan dolayı çıkarıldıkları mahkeme onları akıl hastanesine kapatma kararı almaktadır. Akıl hastanesinde geçirdikleri 14 yılın sonunda kardeşler içlerinden birinin ölüp diğerinin hayatını yaşmaya devam etmesinin en mantıklı yol olacağına karar kılmışlardır. Bu karar doğrultusunda Jennifer başka hastaneye transfer edilirken araçta indirildiğinde ölü bulunur ve June hayatını yaşamaya devam eder. Şimdilerde ise June topluma kabul edilmiş bir birey olarak hala Galler’de yaşamaya devam etmektedir.
Stuck in Mute (Sessizde Kalmış), 2016
Drama türündeki bu kısa filmde genç bir kadının seçici konuşmazlık rahatsızlığı ele alınmaktadır. Yönetmenliğini Shane Meywissen’in üstlendiği bu kısa ama değerlerini öz yansıtan filmde Robin isimli genç bir kadının seçici mutizm rahatsızlığından dolayı kendini dış dünyaya kapatmasını konu almaktadır. Film bir diğer anlamda günümüz sosyal iletişim dünyasını ve iletişimin kopukluğunun nasıl zorbalıklara yol açtığına da değinmektedir. Başlarda hiç kimse ile iletişime geçmeyen Robin filmin sonlarında ise tüm bu olumlu etkilerin sonucunda Robin dış dünyadan çıkmaya daha istekli ve çabalamaya hazır bir birey olarak karşımıza çıkmaktadır.
Speak (Konuş Benimle), 2004
Amerikan yapımı olan yönetmenliğini Jessica Sharzer’in üstlendiği bu film genç lise öğrencisi Melinda Sordino’nun yürek burkan hikayesi etrafında çerçevelenmektedir. Melinda akran zorbalığı yaşarken sonraki yaşamını büyük ölçüde etkileyecek bir travma ile karşı karşıya kalmaktadır. Tam yeni bir sınıfa geçme dönemindeyken başka bir öğrencinin cinsel istismara uğraması ile karakterin değişimine vurgu yapmaktadırlar. Bu trajik olaydan sonra Melinda’da seçici mutizm rahatsızlığı karşımıza çıkmaktadır. Önceki hayatından kesitler de verilen filmde olaydan önce ve sonra hayatındaki değişim çarpıcı bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Önceden neşeli ve başarılı iken sonrasında ailesi, arkadaşları ve öğretmenleriyle iletişimlerindeki kopuklukları hayatını bir buhran sürükler. Bu buhranla birlikte kendi kabuğuna çekilen Melinda’nın iyileşmesi için etrafındaki baskı sürekli artarken, film bu baskıyı ve genç kızın yaşadığı zorlukları seyirciye aktarmaktadır.
Seçici Mutizmi Olan Bir Çocuk Yetiştirmek: Çocuğum Konuşmuyor, 2019
Çocukları seçici mutizmden muzdarip üç farklı aileyi anlatan belgesel aynı zamanda, farklı yaşlarda, mutizmli bir hayatta farklı boyutlarda engellerle karşılaşan, bunu aşmak konusunda ebeveyn ve ailelerin kritik rolü olan üç çocuğu odak merkezine almaktadır. İzleyici, bu durumla mücadele eden çocuklar arasında büyük babası konuştuğunu tek bir gün bile görmeyen Red, konuşma korkusu yüzünden eğitim hayatını yarıda bırakan Megan, ergenlik çağında iyileşme belirtileri gösterirken durumu tekrarlayan Danielle’in hikayesine tanık olmaktadır. Bu üç çocuğun ortak birtakım özellikleri vardır: Okulda arkadaşları ile veya ev içerisinde büyükleri ile konuşmamaktadırlar. Seçici konuşmazlık müdahale edilmediği süreç içerisinde sosyal yaşımı yok eden ve kişiyi diğerlerinden izole eden bir rahatsızlık olarak bilinmektedir. Ancak, uzun vadeli ama etkili bir müdahale sonucunda bu çocuklar için problemlerinin ileriki yaşamlarında da devam etmemesi adına önleyici planlamalar yapmak mümkündür. Seçici mutizmli bir çocuk yetiştirmenin ötesindeki tüm dinamikleri gözler önüne seren bu belgeselin izlenmesi tavsiye edilmektedir (Origin, 2019).
Kaynakça
Origin. (2019, Ocak 12). Raising A Child With Selective Mutism: My Child Won’t Talk, Full Documentary [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=gONZsyo9Rdk