Sınav Kaygısı Hakkında Kitap Önerileri
Psikolojik Açıdan Sınav Kaygısı ve Baş Etmenin Yolları, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Alkayış
Kaygının hayatımızda işlevsel bir yanı bulunmaktadır bununla beraber bazı şartlar altında kaygımız öyle yükselir ki bu işlevselliğini yitirmektedir. İşte Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Alkayış’ın kitabı bize yardımcı olmaktadır. Kaygıyı bizim için farklı noktalardan ele almaktadır. Kitabında sınav kaygısı yaşamanın sınava hazırlık anında, sınav esnasındaki süreçte nasıl geri dönüşleri olabileceğinden. Sınav esansında yüksek düzeyde kaygılı olmamız ve aksi durum halinde uyguladığımız sınavların o sınavın sonucunu nasıl etkileyeceğinden bahsetmektedir. Bu kitapta, ‘Sınav Kaygısının Asıl Nedenleri?’ gibi başlıklarla sınav kaygısının sadece belirli bir anını değil, öncesini de değerlendirmektedir. Bununla birlikte kitabını ‘Fiziksel Egzersizler’ bölümüyle fiziksel hareket olarak da neler yapılabileceğinden bahsetmektedir.
Sınav Kaygısını Çöz!, Osman Abalı
Sınavlar, değerlendirilmek her yaştan insan için bir stres ve kaygı sebebi olabilmektedir. Pandemi süreci gibi bir durumun da insanda bu stres ve kaygı seviyelerinde olan artış konusunda bu seviyeleri artıran etmenlerden biri olabileceği aktarılmaktadır. Pandemi şartları eğitimin bir anda alışılmışın dışında uzaktan eğitime dönmek zorunda olması, geleceğin o dönemde belirsiz oluşu gibi sebeple etki faktörünün içerisinde yer almaktadır. Osman Abalı, kaygı ve stres yönetimi sınavlarda başarıyı doğrudan etkileyen faktörlerden biridir demektedir. Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Uzmanı Doç. Dr. Osman Abalı, bu süreci sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için sürecin içerisinde bulunan çocuklara, ebeveynlerine ve eğitimcilere akademik ve bilimsel tavsiyelerde bulunmaktadır. Öğrenciler, sınav esnasında kaygı ve stresle birlikte aslında doğru cevabı bildikleri soruları yanıtlayamayabilmekte, ailelerini hayal kırıklığına uğratma korkusu yaşamakta sınav esnasında istemeden de olsa bu düşünceyle o an o kadar meşgul olmakta ki sınav sorusunu düşünememekte. Kitap bu yükselebilen kaygı sürecinde öğrencilere yol göstermeyi ve rehberlik etmeyi planlamaktadır. Kitabın içerisinde: Stres nedir?, Öğrencilik nedir?, Bazı insanlar niçin hemen strese girer?, Sınav stresi veya sınav kaygısı nedir?, Az miktarda stres başarıyı artırır mı?, Stres ve kaygının beyne etkisi nasıldır?, Hangi düşünceler stresi aşmamızda yardımcı olur?, Sınav stresini aşmak için bazı kısa öneriler gibi daha bir çok başlık bulunmaktadır.
Sınav Kaygınızın Üstesinden Gelin ve Başarıya Hazırlanın, Anders Christiansen
Anders Christiansen, kitabında bir yol haritası gibi adım adım sınav kaygısı hakkında neler yapılabileceğinden bahsetmektedir. İlk adımda Sınav kaygısını kabul etmek, bunu öğrenmek vardır. İkinci adımda ise bir inceleme olarak çeşitli sorular sormaktadır. Bu sorulardan bazıları: Gerçekten sınavın ne olduğunu biliyor musunuz?, Özetleyici bir değerlendirme ile kritere dayalı bir değerlendirme arasındaki fark nedir?, Koşulsuz tepki ile koşullu uyarıcı arasındaki fark nedir? Sınav becerilerinizi nasıl geliştirirsiniz? soruları kitabın içerisinde yer almaktadır. Sınav Kaygınızın Üstesinden Gelin ve Başarıya Hazırlanın kitabı aynı zamanda bilimsel içeriği çok terimsel olmayan bir şekilde aktarmaktadır ve böylelikle çok daha fazla kişiye hitap etmesi nedeniyle rahatlıkla tercih edilebilir. Sınav kaygısında fizyolojik tepkileri ve bu tepkilerle nasıl baş edilebileceğinden de kitapta bahsedilmektedir.
Sınav Kaygısı ve Çözüm Yolları: Cep Kitapları Psikiyatri Psikoloji, Doç. Dr. Osman Abalı
Doç. Dr. Osman Abalı çocuk ve genç psikiyatrisi alanında uzaman isimlerden biridir. Bu kitabının içerisinde Stres ve Sınav kaygısı, Sınav stresi ve sınav kaygısı nedir?, Az miktarda stres başarıyı artırır mı?, Stres ve kaygının beyne tesiri nasıldır?, Stres ve kaygının insan vücudundaki tesirleri nelerdir? gibi başlıklardan da bahsedilmektedir. Sınav kaygısından muzdarip olan bireylerin, kaygılarına ilişkin fiziksel ve davranışsal faktörleri anlamlandırmalarına yardımcı olması amacıyla kitabın okunması tavsiye edilmektedir.
Sınav Kaygısıyla İlgili Film ve Belgesel Önerileri
Sınav, (2006)
Film, üniversite sınavından güzel bir sonuç alamamaktan korkan beş lise öğrencisinden bahsetmektedir. Bu lise öğrencileri üniversite sınavından düşük almaktan korkuyorlar çünkü eğer düşük alırlarsa aileleri ve çevrelerini hayal kırıklığına uğratacaklarını düşünmektedirler. Bu yüzden bu beş liseli genç üniversite sınav sorularını çalmayı planlamaktadırlar. Film gençlerin bu süreçte yaşadıkları olayları komedi de katarak anlatılmaktadır.
The Bean Test | Funny Episodes | Mr Bean Official, (2019)
Birden fazla kısımdan oluşmaktadır. İzleyiciler ilk kısımda Mr.Bean’in sınava gidişini görmektedir. Bu süreçte çeşitli alışılmışın dışında ve izleyiciyi güldüren sahneler de bulunmaktadır. Mr. Bean gayet rahat kendinden emin bir şekilde sınav alanına girdiğinde sınava girmek için orada bulunan ve çeşitli kaygı düzeylerinden insanları görmekteyiz. Bu öğrencilerin beden dillerinden çeşitli düzeylerde sınav kaygılarını görebilmekteyiz. Aslında sınav başlayana kadar gayet sakin olan Mr. Bean sınav başladığı ve soruyu gördüğü zaman çok kaygılanmaktadır ve yine kaygısını hareketlerinde gördüğümüz çeşitli davranışlar sergilemektedir. Bu kısmın devamında da yine çeşitli durumlarla Mr. Bean’in sınav kaygısından, bu baş edemediği durumdan kurtulmak için çeşitli şeyler yaptığını görmekteyiz.
Sınav Kaygısı - Sınava Girecek Öğrencilere Tavsiyeler, (2019)
Doğan Cüceloğlu yayınlanmış bu videosunda önemli bir sınav öncesi sınava girecek kişilere bir konuşma yapmaktadır. Aynı zamanda Cüceloğlu videosunda bu konuyla bağlantılı olan kitabı ‘Başarıya Götüren Aile’ kitabını da önermektedir. Sınavdaki davranışlarımızı sadece sınav kaygısının değil sınav konusundaki tutumumuzun da etkilediğinden etkileşimli bir süreç olduğundan bahsetmektedir. Ayrıca, konudaki olumsuz tutumların bizlere bilişsel olarak iyi gelmediğinden bahsetmektedir. Sınav kaygısı, stres ve olumsuz tutumlar kişiyi ketler ve o an istenilen bilgileri getirmekte zorlanabilmektedir. Bu zorlanılan durumda kişinin sınav kaygısı da dolaylı olarak artabilmektedir. Bu süreç doğal olarak sınav sonucunu da etkileyebilmektedir. Cüceloğlu sınav kaygısı yaşayan adaylara sınav öncesinde ve sınav sonrasında neler yapmaları gerektiği, onlara neyin iyi gelebileceği konusunda önerilerde bulunmaktadır (Doğan Cüceloğlu).
5 Tips for Coping with Test Anxiety (for kids!) (Sınav Kaygısıyla Başa Çıkmak İçin 5 İpucu (çocuklar için!)), (2019)
Çocuklar yönelik renkleri ve çizimleriyle, sınav kaygısının içeriğini ve devamını sunuş tarzıyla ilgici çekici bir gösterimi bulunmaktadır. Video 3 şeyi içinde bulundurmaktadır bunlar: Sınav kaygısı nedir?, Sizi nasıl etkiler ?, Bunun hakkında neler yapabilirsiniz? Başlıkları şeklinde sınıflandırılmaktadır. Sınav kaygısı nedir? sorusuyla temelden başlayıp izleyicilerine bu duruma ilişkin bir zihinde canlandırma sunmaktadır. Bu canlandırmanın içerisinde sınavdan önceki gece kişinin iyi çalıştığı ama sınav anında gergin olduğu bir senaryo üzerinden anlatılmaktadır. Bu gergin olunan anda bireyler tam olarak düşünememeye başlayabilmekte olduğundan, bildiklerini unutuyormuş gibi bir his yaşayabilmekte olduğundan hatta fiziksel olarak hasta gibi hissetmeye başlayabildiği gibi birçok oluşabilecek duruma değinmektedir. Bu durum anında bireylerin kendileri için ‘Bu sınavda başarısız olacağım ve insanlar başarısız olduğum için hayal kırıklığına uğrayacak.’ gibi düşünceleri olabildiğinden bahsetmektedir. Eğer bu sayılan durumları varsa bireylerin sınav kaygısı yaşamakta olabileceğinden bahsetmektedir. Sınav kaygısının bir tür performans kaygısı olduğundan bahsetmektedir. Bireyler bu kaygı çeşidini sadece sınavdan önce değil bir gösteriye çıkmadan önce, bir spor etkinliğinde yarışmadan ya da bir konuşmaya çıkmadan önce de yaşayabilmektedir. Sınav kaygısı bireylerin vücudunu ve düşüncelerini etkileyebilmekte. Madde madde vücuda neler olmasına sebep olabildiğinden ve bunlar olurken ortaya çıkabilen duygulardan da bahsedilmektedir. Sadece fiziksel ve duygusal değişikliklerden değil düşünce olarak da değişiklik olabilmektedir. Yaşanan bu durumun bireylerin kendilerine dair olumsuz düşünceler oluşturmasına sebep olabileceğinden bahsetmektedir. Bu düşüncelere örnek olarak: ‘Yeterince iyi değilim.’ ya da ‘Sadece başarısız olacağımı biliyorum.’ gibi örnek verilebilmektedir. Bunlara ek olarak yaşanan bu bireyi kötü hissettiren durum kişilere daha önceki çeşitli başarısızlıklarını düşünmeye de itebilmektedir. Bu yaşanan olumsuz durumlar sebebiyle kişi düşük bir performans gösterebilir ve bu bir dahaki sınavda kişinin kaygı düzeyini olumsuz anlamda etkileyebilmektedir. Videoda bireylere bu durumla başa çıkmak için çeşitli ipucular verilmektedir. Bu ipuçlarına örnek olarak: Sınava güzelce çalışmış olmak, birkaç gün önceden sınava çalışmaya başlamak, çalıştığı konuyu anlamıyorsa kişi bu konuda çalışma becerilerini nasıl geliştirebileceği konusunda öğretmeniyle ya da ebeveynlerine danışabileceği bulunmaktadır. Sınav esnasına dair de öneriler videoda bulunmaktadır buna örnek olarak bireylerin kendileriyle olumlu konuşmaları verilebilmektedir. Sınav öncesinde yapılabilecek sizin vücudunuzu rahatlatacak stres ve kaygı düzeyini azaltacak aktiviteler yapmayı ve bu aktivitelere örnek aktiviteler de sunmaktadır. Sınavlardan önce sık sık sınav kaygısı yaşıyorsanız yine bu durum hakkında da ebeveynlerle ya da bu konuda ilgili eğitmenlerle konuşulabileceğini aktarmaktır. Sınav öncesinde ve esnasında kişilere sınav kaygısı konusunda iyi gelebilecek bir çok öneriyi izleyicilerine sunmaktadır.
Sınav Kaygısı Söyleşisi, (2020)
Sınav kaygısı üzerine iki bölümlük bir söyleşi olan bu söyleşi sınav kaygısının çeşitli sebeplerinden bahsederek başlamaktadır. Sınav kaygısının sebeplerinden biri de değerlendirmedir. Bireyler acaba çevreleri ve kendileri tarafından başarılı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceğini düşünmektedir. Kaygının fiziksel, duygusal ve davranışsal yönlerinden bahsetmektedir. Fiziksel belirtileri çeşitli örneklerle açıklanmaktadır. Sınav kaygısı yaşayan bireylerin çevresindeki bireye destek olacak aile fertleri gibi kişilerin onlar için neler yapabileceğinden, nasıl davranabileceğinden bahsetmektedir. Söyleşinin ikinci videosundaysa sınav kaygısıyla ilgili çözüm yollarını ayrıntılı bir şekilde anlatmaktadır (Prof. Dr. Ozgur Oner).
Kaynakça
Doğan Cüceloğlu. (2019, Haziran 14). Sınav Kaygısı - Sınava Girecek Öğrencilere Tavsiyeler [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=VFZKTeaGlac
Mr Bean. (2019, Haziran 16). The Bean Test | Funny Episodes | Mr Bean Official [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=GAlRLwyEJIU
Mylemarks. (2019, Aralık 27). 5 Tips for Coping with Test Anxiety (for kids!) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=sDYx9qM_ygg
Özgür Öner. (2020, Mayıs 15). Sınav Kaygısı 1. Bölüm [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=kMoNmg5uu7E