Bilişsel Davranışçı Terapi ve Terapötik İttifak
Terapötik ittifak, terapist ve danışan arasında kurulan ortak bağdır. Bu bağ psikoterapide oldukça önemli bir yer tutmaktadır (Krupnick ve ark., 2006). Freud, terapötik ilişkinin iyileştirme süreci için önemli olduğunu, terapist ve danışan arasında gerçekleşen olumlu duygular hakkında ki yorumlarıyla belirtmiştir (Freud, 1912). Teknik farklılıklar olsa da terapötik ittifakın çoğu psikoterapide sonucu etkilediği görülmektedir (Krupnick ve ark., 2006). Bordin (1976), bu kavramı işlevsel hale getirmeyi ve daha genel olarak psikoterapilerde uygulamayı amaçlamıştır. Bordin (1979), terapötik ittifakın üç bileşenini belirlemiştir: hedef, görev ve bağ. Terapötik ittifakı, ortak hedefler, her bir kişinin ilişkide yerine getirmesi gereken görevleri kabul etmesi ve bir bağlanma bağı içeren, danışan ve terapistin karşılıklı olarak inşa ettiği bir yapı olarak görmüştür.
Danışan ve terapist arasındaki iş birliğine dayalı ilişkinin gücü, birçok farklı terapist tarafından çok önemli olarak kabul edilmiştir (Summers ve Barber, 2003). Beck (1979), danışan -terapist ilişkisinin kurulmasının iyileştirmenin önemli bir ilk adımı olduğunu vurgulamaktadır.
Terapötik İlişki Nedir ve Neden Önemlidir?
İyi bir terapötik ilişkinin nitelikleri şunlardır:
- Karşılıklı güven, saygı ve şefkat gereklidir.
- Terapinin hedefleri ve görevleri konusunda genel anlaşma sağlanmalıdır.
- Ortak karar verilmelidir.
- İyileştirmenin "işine" karşılıklı katılım olmalıdır.
- Birbirleriyle ilişkinin "burada ve şimdi" yönleri hakkında konuşma yeteneğine sahip olunmalıdır.
- Olumsuz duygusal tepkileri birbirinizle paylaşma özgürlüğüne sahip olunmalıdır.
- İlişkide ortaya çıkabilecek sorunları veya güçlükleri düzeltme becerisine sahip olunmalıdır (Knobloch-Fedders, 2008).
Terapistler, iyi bir terapötik ilişki kurulmasına önemli katkılarda bulunurlar. Terapistin danışana empati ve anlayış iletme yeteneği terapötik ilişki kurma konusunda çok önemlidir. Diğer bir önemli bileşen, terapistin açıklığı, esnekliği ve terapiyi danışanın ihtiyaçlarına göre uyarlama isteğidir (Knobloch-Fedders, 2008).
Bir terapide güven ortamının oluşması oldukça önemlidir. Danışanın kendini daha rahat hissetmesi, daha iyi ifade edebilmesi için danışanın terapiste güvenmesi gerekmektedir. Sadece terapide değil, kişi kurduğu her sosyal ilişkide güven ortamı aramaktadır. Eğer güven varsa ilişki devam eder, yoksa ilişki biter. Kişi terapiste güvenirse kendini ona açar ve anlatır. Böylece terapi de etkili olmuş olur.
Sadece bireysel terapilerde değil aynı zamanda çift ve aile terapilerinde de terapötik ittifak oldukça önemli ve işlevseldir (Rait, 2000).
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
Bilişsel davranışçı terapi, bireylerin hayatlarında karşılaştıkları zorluk ve problemlerin çözümünde, kişilere yardımcı olmak amacıyla kullanılan en yaygın terapi sistemlerinden biridir (Blom ve ark., 2015; Corey, 2015; El-Alaoui ve ark., 2015; Murdock, 2012). Bilişsel davranışçı terapi, bireyin yaşadığı duygusal ve davranışsal problemlerin bireyin düşünce yapısından kaynaklandığını ileri sürmektedir. Böylece, bireyin düşünce yapısında ki problemler giderildiğinde, duygusal ve davranışsal bir sorunun ortada kalmayacağından bahsetmektedir (Beck, 2006). Bu sebepten dolayı bilişsel davranışçı terapi uygulayan terapist, bireyin sahip olduğu sorunlu düşünce yapılarıyla ilgilenmektedir (Murdock, 2012; Sharf, 2012). Genel olarak bilişsel davranışçı terapi, terapist ve danışan arasında zaman sınırlı bir iş birliğini gerektirir, geçmişten çok şimdiye odaklanır ve danışanlara verimli bir şekilde işlev görmelerini sağlayacak davranışsal ve bilişsel becerileri öğretmeyi amaçlamaktadır. (Amir ve ark., 2005).
Bilişsel Davranışçı Terapi ve Terapötik İttifak
Yukarıda da bahsedildiği gibi bilişsel davranışçı terapi oldukça etkili olan bir terapi yöntemidir. Raue ve ark. (1997) terapötik ittifak ilişkisinin kalitesini psikodinamik kişilerarası ve bilişsel davranışçı terapi seanslarında karşılaştırmıştır. Çalışmada majör depresyon rahatsızlığına sahip 57 danışana 16 seans psikodinamik veya bilişsel davranışçı terapi uygulanmıştır ve bu seanslar sonucunda terapötik ittifak düzeylerinin ne durumda oldukları saptanmıştır. Bulgular, bilişsel davranışçı terapi seanslarının daha yüksek ittifak puanları olduğunu ve bilişsel davranışçı terapinin övgü ve sempati gibi çok sayıda destekleyici ile iletişim kurmasının daha güven verici olduğunu bildirmektedir. Yaşlı depresif danışanlar için bilişsel, davranışsal ve kısa dinamik psikoterapiler üzerine yapılan bir çalışmada, terapötik ittifak ve sonuç arasında bilişsel davranışçı terapi için önemli bir ilişki bulunmuştur (Marmar ve ark., 1989).
Kısaca özetlemek gerekirse, terapötik ittifak bir terapi seansının en önemli adımıdır. Gereken güven ve iş birliği sağlandıktan sonra terapinin işlevselliği de oldukça artacaktır. Ek olarak yukarıda bahsettiğimiz çalışma sonucuna göre terapötik ittifakın en verimli olduğu ve danışanların kendilerini en güvende hissettikleri terapi sistemi bilişsel davranışçı terapi sistemi olarak bulunmuştur.
Kaynakça
Amir, N., Klumpp, H., Elias, J., Bedwell, J. S., Yanasak, N. ve Miller, L. S. (2005). Increased activation of the anterior cingulate cortex during processing of disgust faces in individuals with social phobia. Biological psychiatry, 57(9), 975-981. https://doi.org/10.1016/j.biopsych.2005.01.044
Beck, A. T. (Ed.). (1979). Cognitive therapy of depression. Guilford Press.
Beck, A.T. (2006). Bilişsel terapi ve duygusal bozukluklar. (Çev: A, Türkcan ve V, Öztürk). Litera Yayıncılık.
Blom, K., Tillgren, H. T., Wiklund, T., Danlycke, E., Forssén, M., Söderström, A., Johansson, R., Hesser, H., Jernelöv, S., Lindefors, N., Andresson, G. ve Kaldo, V. (2015). Internet-vs. group-delivered cognitive behavior therapy for insomnia: A randomized controlled non-inferiority trial. Behaviour Research and Therapy, 70, 47-55. https://doi.org/10.1016/j.brat.2015.05.002
Bordin, E. S. (1979). The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance. Psychotherapy: Theory, Research & Practice, 16(3), 252-260. https://doi.org/10.1037/h0085885
Corey, G. (2015). Theory and practice of counseling and psychotherapy. Nelson Education.
El Alaoui, S., Hedman, E., Kaldo, V., Hesser, H., Kraepelien, M., Andersson, E., Rück, C., Andersson, G., Ljótsson, B. ve Lindefors, N. (2015). Effectiveness of Internet-based cognitive–behavior therapy for social anxiety disorder in clinical psychiatry. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 83(5), 902–914. https://doi.org/10.1037/a0039198
Freud, S. (1958). The dynamics of transference. Collected papers içinde (s.312-322). The Hogarth Press.
Knobloch-Fedders, L. (2008). The importance of the relationship with the therapist. Clinical Science Insights, 1, 1-4.
Krupnick, J. L., Sotsky, S. M., Elkin, I., Simmens, S., Moyer, J., Watkins, J. ve Pilkonis, P. A. (2006). The role of the therapeutic alliance in psychotherapy and pharmacotherapy outcome: Findings in the national ınstitute of mental health treatment of depression collaborative research program. Focus, 64(2), 532-277. https://doi.org/10.1176/foc.4.2.269
Marmar, C. R., Gaston, L., Gallagher, D. ve Thompson, L. W. (1989). Alliance and outcome in late-life depression. Journal of Nervous and Mental Disease, 177(8), 464–472. https://doi.org/10.1097/00005053-198908000-00003
Murdock, N. L. (2004). Theories of counseling and psychotherapy: A case approach. Pearson Education New Zealand.
Rait, D. S. (2000). The therapeutic alliance in couples and family therapy. Journal of clinical psychology, 56(2), 211-224. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4679(200002)56:2<211::AID-JCLP7>3.0.CO;2-H
Raue, P. J., Goldfried, M. R. ve Barkham, M. (1997). The therapeutic alliance in psychodynamic-interpersonal and cognitive-behavioral therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65(4), 582–587. https://doi.org/10.1037/0022-006X.65.4.582
Sharf, R. S. (2015). Theories of psychotherapy & counseling: Concepts and cases. Cengage Learning.
Summers, R. F. ve Barber, J. P. (2003). Therapeutic alliance as a measurable psychotherapy skill. Academic Psychiatry, 27(3), 160-165. https://doi.org/10.1176/appi.ap.27.3.160